De wetenschappelijke staf van de TU/e ontving vandaag, donderdag 12 november, een mail van rector Frank Baaijens over de laatste stand van zaken. De VSNU en Elsevier lijken beide hun stellingen betrokken te hebben in het conflict omtrent de abonnementskosten en de wens van de VSNU om meer werk te maken van de mogelijkheid om artikelen beschikbaar te krijgen in open access. Collegevoorzitter Jan Mengelers, die onlangs ook de taak van vicevoorzitter van de VSNU kreeg toebedeeld, kan niet zeggen of er voor de nabije toekomst nog overlegafspraken gepland staan.

"Gerard Meijer, collegevoorzitter van de Radboud Universiteit, is degene die namens de VSNU de onderhandelingen voert”, vertelt Mengelers. “Wat vaststaat, is dat de universiteiten en de universitaire medische centra in dit geval als één blok zullen blijven optrekken. Of er komt een akkoord voor alle instellingen, of we stappen er met z’n allen uit.”

Het conflict spitst zich toe op de kosten die Elsevier in rekening wil brengen wanneer artikelen ook via open access beschikbaar moeten komen. Elsevier wil voor die service extra kosten in rekening brengen met bedragen die uiteenlopen van vijfhonderd tot vijfduizend euro. Mengelers: “Ook NWO en Europese instellingen die subsidies verstrekken, eisen steeds vaker dat de publicaties waaraan zij financieel hebben bijgedragen, via open accessbeschikbaar komen. Dat is een onomkeerbare trend."

Juridisch is vastgelegd dat over de hoogte van de abonnementskosten met individuele uitgevers geen mededelingen gedaan mogen worden, maar Jeanne Figdor, hoofd van het Informatie Expertise Centrum, wil wel kwijt dat de TU/e jaarlijks drie miljoen euro betaalt voor haar abonnementen. Bij Elsevier heeft de TU/e een abonnement op ruim tweeduizend tijdschriften. In totaal hebben de wetenschappers van de TU/e toegang tot zo'n achttienduizend elektronische tijdschriften. Figdor: "Elsevier is daarbij een zeer belangrijke partij."

Volgens Mengelers heeft de VSNU aan Elsevier het voorstel gedaan om de huidige abonnementskosten op hetzelfde niveau te houden, maar dan moet Elsevier wel meewerken aan meer open access. "Springer, een andere uitgever van wetenschappelijke tijdschriften, is daar al mee akkoord gegaan, maar Elsevier wil niet. Met uitgeverijen Wiley en SAGE is de VSNU ook nog in onderhandeling.”

Mocht Elsevier exit gaan, dan zal dat op termijn de werklast van Nederlandse wetenschappers flink verhogen. “Vanaf 1 januari 2016 kunnen ze dan niet meer op een efficiënte en snelle wijze bij een belangrijk deel van de meest recente vakliteratuur”, vertelt rector Baaijens. Voor het leesrecht op artikelen die voor die datum zijn verschenen, lopen op dit moment ook nog onderhandelingen.

“De enige manier om na 1 januari nog bij te blijven qua recente vakliteratuur, is dan om aan collega’s te vragen of die hun publicatie ook naar jou willen sturen. Het indienen van dergelijke verzoeken zal de werklast aanzienlijk verhogen. Daarmee doen we een stap terug en het is verre van ideaal, maar als TU/e zullen we ons schikken in de uitkomst van de onderhandelingen tussen de VSNU en Elsevier. Een exit bij Elsevier is dus mogelijk.”

Wetenschappers met vragen kunnen terecht bij het Informatie Expertise Centrum, aldus Baaijens.