‘Helden van de wetenschap’ is het thema van de Paradisolezingen dit jaar, waarin acht topwetenschappers vertellen over de helden ‘van toen’ en hun invloed op de wetenschap. Lopes Cardozo is de vierde in de reeks met ‘Kernfusie - energie voor helden’. “Waarom is kernfusie interessant, waarom moeten we het willen hebben, waarom is dat zo moeilijk en waar staan we nu?” Dat zijn volgens de hoogleraar de belangrijke vragen waarop zijn toehoorders op 29 maart in een uur tijd de antwoorden krijgen.

Het is schoon, het is veilig, het is er in principe voor altijd; de voordelen van kernfusie als energiebron zijn volgens Lopes Cardozo talrijk. Helaas evenzo talrijk zijn de moeilijkheden ervan of, zoals de hoogleraar ze in zijn lezing benoemt: ‘de zeven onmogelijkheden’. De uitdaging van het werken met de vereiste extreem hoge temperaturen (“tien keer warmer dan de kern van de zon”), instabiliteit, turbulentie, materialen die bestand moeten zijn tegen extreme omstandigheden - als de wetenschap erin slaagt om alle hordes te overwinnen, “dan heb je het meest complexe apparaat óóit gemaakt, complexer dan een vliegdekschip of de deeltjesversneller van CERN”.

Veel doorbraken zijn volgens Lopes Cardozo al bereikt, in evenzoveel gevallen is de wetenschap “halverwege de oplossing”. En die oplossingen moeten zich straks nog maar voor de langere termijn gaan bewijzen in de fusiereactor van het grote internationale project ITER, die momenteel wordt gebouwd in Zuid-Frankrijk.

De hoogleraar krijgt in Paradiso een uur om zijn gehoor “te prikkelen en vermaken”, daarna is er tijd voor vragen en discussie. Hij vindt het leuk om op het podium van de poptempel te staan, “daar kan ik tenminste mee aankomen bij mijn kinderen”. Lachend: “Als ik daar ’s ochtends aankom, zijn ze het bier van de avond ervoor waarschijnlijk nog van de vloer aan het moppen.”

Lopes Cardozo stond overigens al eerder op de planken van Paradiso, zo’n tien jaar terug. Onder andere het Dogepaleis in Venetië en de General Assembly Hall van het New Yorkse hoofdkantoor van de Verenigde Naties vormden óók al eens de minder voor de hand liggende tonelen voor de TU/e-hoogleraar.

Hij vindt het dan ook belangrijk om het grote publiek te laten delen in de ontwikkelingen binnen zijn vakgebied. “Kernfusie is een grote, wereldwijde inspanning, heel zichtbaar vanwege het vele geld dat erin wordt gestoken. Er wordt bij wijze van spreken vaker over bericht op de politieke pagina’s van de kranten dan op de wetenschapspagina’s. Mensen hebben er recht op om over de stand van zaken te horen.”

TU/e-studenten hoeven volgens Lopes Cardozo niet per se hun zondagochtendplannen bij te stellen naar Amsterdam: “TU/e-studenten zitten nou nét aan de universiteit waar ze deze kennis en optredens van mij al dichtbij hebben”. Met een lach: “Ik vind het belangrijker dat die van Delft en Twente erheen komen, zodat ze denken: ‘Ik ga de kernfusiemaster in Eindhoven doen’.”

De Paradisolezing van Niek Lopes Cardozo is op zondag 29 maart vanaf 11.00 uur. Kijk hier voor meer info en kaarten.