“In het meest optimistische geval neemt de Tweede Kamer het initiatief tot een nieuwe wet voor het universitair bestuur”, hoopt initiatiefnemer Hans Radder van het Platform hervorming Nederlandse universiteiten (H.NU). De petitie, die behalve door H.NU ook ondertekend is door bijvoorbeeld de Algemene Onderwijsbond en de Vakbond voor de Wetenschap, is een “actieprogramma voor de komende tijd”, aldus Radder.

Punt één van het actieprogramma: minder tijdelijke aanstellingen. Nu heeft zo’n zestig procent van de wetenschappers een vast contract, dat moet tachtig procent worden. “Dat lijkt een technisch puntje, maar hier zit een hele ideologie achter. Universiteiten hebben het idee dat wetenschap alleen kan gedijen in permanente competitie. Dat idee is doorgeschoten.”

De vele tijdelijke aanstellingen brengen de continuïteit van het onderwijs in gevaar en zorgen bovendien voor een tweedeling: een deel van de wetenschappers doet met allerhande beurzen onderzoek, anderen verzorgen onderwijs op basis van tijdelijke contracten.  

In de wetenschapsvisie die minister Jet Bussemaker van Onderwijs onlangs presenteerde, wordt het probleem erkend, maar blijft volgens de petitie onduidelijk wat het ministerie en universiteiten er precies aan gaan doen. Hetzelfde geldt voor de financiering op basis van studiepunten, proefschriften of publicaties: punt nummer twee in het actieplan. “We zien dat er dankzij de wetenschapsvisie een aantal dingen in beweging is gezet”, aldus Radder. “We hebben het idee dat het nu zin heeft om die beweging wat extra vaart te geven.”

De zeventien organisaties willen verder de medezeggenschap versterken. Als het aan Radder ligt, kunnen studenten en docenten hun rector en faculteitsdecaan straks zelf kiezen. Maar bij verkiezingen voor de medezeggenschap komen over het algemeen maar weinig mensen opdagen, dus hoe realistisch is dat? “Dit is niet alleen een formele exercitie. Als de rector gekozen moet worden, moet hij in gesprek gaan met studenten en docenten. Wat is hij van plan en waarom? Verkiezingen zijn een middel om de bestuurscultuur te veranderen.”

Grote afwezige onder de ondertekenaars is de actiegroep Science in Transition, die ook probeert de wetenschap te hervormen. “Wij wisten hiervan en we onderschrijven een groot deel van de petitie, maar onze probleemanalyse is wat breder”, aldus Rinze Benedictus van de actiegroep. “Dit is slechts een deel van onze agenda, vandaar dat we besloten hebben deze petitie niet formeel te ondertekenen.”

De petitie wordt vrijdag gelanceerd en aangeboden aan Kamerleden Jasper van Dijk (SP) en Paul van Meenen (D66).