Jarenlang heeft de belangenvereniging van promovendi zich verzet, maar nu lijkt de kogel door de kerk. Universiteiten mogen acht jaar lang experimenteren met promovendi die een studiebeurs krijgen in plaats van een salaris. PNN-voorzitter Victor de Graaff hoopt dat het plan alsnog zal stranden.

Wat is er eigenlijk zo erg aan?
“Promovendi dragen bij aan de drie kerntaken van de universiteit: onderwijs geven, onderzoek doen en kennis valoriseren. Daarom zouden ze gewoon als werknemers beschouwd moeten worden.”

Maar promovendi zijn toch ook in opleiding?
“Een beginnend kraanmachinist is ook minder snel dan zijn ervaren collega. Dat is geen reden om hem als student te beschouwen. Je moet hem zijn pensioen en arbeidsongeschiktheidsverzekering niet afpakken, alleen omdat hij nog iets moet leren. Alle beginnende werknemers krijgen wel eens bijscholing.

Universiteiten zijn straks goedkoper uit en kunnen meer mensen laten promoveren.
“Maar dat leidt tot inflatie van de doctorstitel. Bovendien zullen vooral buitenlanders belangstelling hebben voor promotieplaatsen waarvoor je een beurs krijgt in plaats van een salaris. Maar als ze gepromoveerd zijn, gaan ze weer weg. Dan zijn we kennis aan het exporteren. Dit plan leidt wel tot extra promoties in Nederland, maar de gepromoveerden blijven hier niet.”

Je kunt allicht experimenteren. Waarom zouden Nederlanders niet met een studiebeurs een proefschrift mogen schrijven?
“Promovendi moeten loon naar werken krijgen, ook als ze met minder genoegen zouden nemen. Je moet ze niet uitbuiten. Dat universiteiten weinig geld hebben, moet je niet oplossen met een greep in de portemonnee van de  promovendus. Nu gaan universiteiten er zelfs winst op maken. Een student-promovendus kost 70.000 euro, een ton minder dan een werknemer-promovendus. Universiteiten krijgen een bonus van 93.000 euro per promotie, dus die maken 23.000 euro winst. Dan gaan ze natuurlijk zo veel mogelijk promovendi aannemen.”

Er mogen toch maar tweeduizend promovendi meedoen aan het experiment?
“Als het echt een experiment is! Volgens mij is dit de eerste stap en wil het kabinet de student-promovendus gewoon mogelijk maken. De eerste tussentijdse evaluatie komt pas na vijfenhalf jaar. Dat zou ook na bijvoorbeeld drie jaar kunnen. Bovendien zijn er veel meer dan tweeduizend promovendi bij betrokken. Het gaat om tweeduizend mensen die aan het promoveren zijn: iedereen die uitvalt of klaar is, mag vervangen worden.”

Valt er nog iets aan te doen?
“We praten met Kamerleden en hopen dat ze het plan zullen tegenhouden. Het experiment is er tenslotte nog niet doorheen.”