De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) is “woedend dat GroenLinks en D66 met het kabinet hebben samengespannen om de basisbeurs af te schaffen”, aldus de eerste reactie. Voorzitter Jorien Janssen: “Het is onvoorstelbaar hoe de overheid tegen beter weten in jonge mensen in de schulden jaagt.”

“Invoering van een leenstelsel is en blijft een politieke keuze waar wij niet achter staan”, zegt ook Ruud Nauts, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). “Studeren wordt fors duurder en als afgestudeerde heb je veel langer last van je studieschuld.” Het wordt moeilijker om bijvoorbeeld een hypotheek af te sluiten, vreest hij.

Ze krijgen bijval van de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV), die zich zorgen maakt over de toekomst van het studentenleven. Voorzitter Anne Kamp: “Een leenstelsel beperkt de mogelijkheid voor studenten om zich naast hun studie te ontwikkelen. Zeker in combinatie met rendementsverhogende maatregelen gaat een leenstelsel studenten ontmoedigen om iets te ondernemen naast hun studie.”

Maar universiteitenvereniging VSNU is juist verheugd en spreekt van een kwaliteitsimpuls. Studenten gaan heus wel studeren, verwacht de VSNU, ook als een studie een stuk duurder is. Voorzitter Karl Dittrich: “Met de kaders van dit leenstelsel blijft de toegankelijkheid van het hoger onderwijs gewaarborgd en met de financiële opbrengsten krijgt de kwaliteit van het hoger onderwijs een belangrijke impuls.”

Het hbo is minder overtuigd dat studenten toch wel zullen komen. Voorzitter Thom de Graaf van de Vereniging Hogescholen: “Toegankelijkheid van het hbo is een groot goed dat we moeten beschermen. De nieuwe plannen nemen een deel van onze bezwaren weg, maar we denken dat ze op dit punt nog niet voldoende zijn. Wij blijven zorgen houden of talentvolle studenten vanwege hoge studielasten niet afhaken. Dat zal vooral de doorstroom van mbo naar hbo raken.”

D66-Tweede Kamerlid Paul van Meenen is één van de drijvende krachten achter het nieuwe leenstelsel. “Deze afspraken zorgen voor meer geld voor beter onderwijs, meer inspraak voor studenten, en een betere ov-kaart”, vat hij samen. “Studenten zullen het verschil echt merken.”

Ook VVD-Tweede Kamerlid Pieter Duisenberg ziet een langgekoesterde wens in vervulling gaan: “Onderwijsgeld gaat niet langer naar levensonderhoud van studenten, maar naar onderwijs. Zo kunnen we het hoger onderwijs een enorme kwaliteitsimpuls geven door bijvoorbeeld te investeren in betere leraren, kleinere groepen en technische faciliteiten. Studenten worden geprikkeld om bewuster voor een studie te kiezen.”

Andere oppositiepartijen dan D66 en GroenLinks zijn uiteraard minder blij met het voorstel. Kamerlid Carola Schouten: “De ChristenUnie is en blijft voor het behoud van de basisbeurs voor studenten. Onbegrijpelijk dat D66 en GroenLinks steun geven aan een leenstelsel, waarbij jonge mensen vanaf dag één van hun studententijd een forse schuld opbouwen. De overheid neemt een hypotheek op de toekomst van jongeren.”