Prostaatkanker is na longkanker de meest voorkomende vorm van kanker waaraan mannen in Nederland overlijden. De wereldwijde standaardprocedure van prostaatkankeronderzoek begint met het meten van de PSA-waarde (prostaat-specifiek antigeen) in het bloed. Is die verhoogd, dan nemen artsen meestal via de anus op twaalf punten stukjes weefsel uit de prostaat voor pathologisch onderzoek.

Bij 70 procent van de mannen wordt echter geen kanker aangetroffen. Loos alarm dus? Niet altijd: de biopten kunnen nét op de verkeerde plaats genomen zijn. In 30 procent van de negatieve uitslagen (geen kanker) blijkt er later toch kanker te zijn. En bij de positieve uitslagen (wel kanker) weten de artsen niet hoe groot de tumor precies is. Vaak treffen de artsen bij de operatie zo’n klein gezwel aan, dat de ingreep niet nodig was. En dan krijgt ook nog eens tot vijf procent van de mannen te maken met ontstekingen als gevolg van het onderzoek. Het is verder bijzonder kostbaar.

Onderzoeksleider Massimo Mischi van de TU Eindhoven ontwikkelde een manier om te zien of en waar iemand prostaatkanker heeft, op basis van bestaande ultrasound scanners. Dit zijn apparaten die met geluid in het lichaam kijken, net zoals de echoapparatuur bij zwangerschapsonderzoek. Maar deze apparaten zien normaal gesproken geen verschil tussen gezond weefsel of tumorweefsel. Om dit toch zichtbaar te krijgen, maakte Mischi gebruik van het feit dat tumoren heel veel kleine bloedvaatjes aanmaken, in een typisch patroon, om te kunnen groeien. Bij patiënten wordt eenmalig een contrastvloeistof ingespoten met minuscule bubbels, die de ultrasound scanner ziet tot in de kleinste bloedvaatjes aan toe. Met geavanceerde beeldanalysetechnieken, die het typische bloedvatenpatroon van tumoren herkennen, genereert de computer vervolgens een nauwkeurig beeld waarop eventuele tumoren te zien zijn. Het onderzoek duurt maar een minuut, en maximaal tien minuten later is de uitslag er al. Bovendien is het onderzoek veel goedkoper, doordat de dure analyse van de biopten niet meer nodig is.

Het gebruik van de nieuwe methode, die de TU/e heeft gepatenteerd, kan wereldwijd miljoenen mannen het nemen van biopten besparen. En wanneer de methode uiteindelijk genoeg beproefd is, kunnen de grote biopsienaalden zelfs helemaal in de kast blijven.

Op maandag 10 maart is er vanaf 14:00 u een symposium, 'Bubbles in Urology' waarop de resultaten worden besproken, en promoveert TU/e-onderzoeker Maarten Kuenen op een verbeterde methode om de bloedvatengroei van tumoren te herkennen.