In Nederland ronden promovendi hun proefschrift zelden binnen vier jaar af. Pas na zes jaar is meer dan de helft gepromoveerd. Een kwart gooit uiteindelijk de handdoek in de ring.

Dat komt onder meer doordat promovendi na vier jaar geen geld meer krijgen, vermoedt Victor de Graaff, de nieuwe voorzitter van het Promovendi Netwerk Nederland (PNN). “Dat brengt promovendi in een onmogelijke positie.”

“Promovendi vragen na afloop van hun contract vaak een uitkering aan”, zegt De Graaff. “Maar als ze dan naar waarheid verklaren dat ze hun proefschrift willen afmaken, krijgen ze die niet. Dan zijn ze immers niet beschikbaar voor de arbeidsmarkt.”

Dus moeten ze interen op hun spaargeld. Of ze gaan een baan zoeken en proberen hun promotie in de avonduren af te ronden. Vaak lopen ze dan tegen problemen aan: hun promotor vertrekt, hun onderzoek raakt achterhaald, of ze breken de promotie uiteindelijk af omdat ze niet meer gemotiveerd zijn.

In sommige gevallen blijkt de promovendus uiteindelijk niet geschikt. Daarover zou ook eerder duidelijkheid moeten komen, vindt De Graaff. “In het eerste jaar zou je moeten vaststellen of de promovendus zijn proefschrift in redelijke tijd zal kunnen afronden. Nu kijken universiteiten het vaak veel te lang aan.”

Het PNN wil onder meer met politici praten over de problemen van promovendi. “Er moet een alternatief komen voor de ww-uitkering”, vindt De Graaff. Er zijn wel universiteiten die het salaris doorbetalen, maar dat hangt ook sterk af van de positie waarin de vakgroep zich bevindt.

Manuel Davila, voorzitter van belangenvereniging PromoVE voor de promovendi van de TU/e, zegt dat dit ook aan de TU/e voorkomt. Volgens Ties Leermakers, beleidsmedewerker van het CvB, is het aan de TU/e zeker geen regel om de promotietijd automatisch te verlengen, maar ook hij weet dat het gebeurt. "Het er kan soms ook mee te maken hebben dat een faculteit of vakgroep nog wacht op middelen om een promovendus te kunnen aannemen als postdoc", aldus Leermakers.

Volgens Leermakers ligt de gemiddelde promotietijd aan de TU/e op dit moment op 'slechts' 4,4 jaar. Mede daardoor denkt hij niet dat het aan de TU/e een heel groot probleem is. "Al is die 4,4 jaar natuurlijk wel een gemiddelde."

In de twee jaar dat Davila nu actief is binnen PromoVE kan hij zich maar twee gevallen herinneren waarbij promovendi om financiële redenen bij de vereniging kwamen aankloppen voor advies. Maar hij denkt dat er meer promovendi rondlopen die door overschrijding van de promotietijd in problemen komen. "Vooral voor buitenlandse promovendi zijn alle administratieve procedures die hieraan vastzitten, vaak erg verwarrend."