iGEM staat voor ‘internationally Genetically Engineered Machine’. Deelnemende studententeams (dit jaar wereldwijd meer dan zestig) ontwikkelen zelf biologische systemen en bouwen deze in levende cellen in. Ze mogen hierbij door de organisatie verstrekte biologische ‘tool kits’ (met stukjes DNA) gebruiken. In voorgaande edities leverde de competitie niet alleen bacteriën op in allerlei geuren en kleuren, maar bijvoorbeeld ook een biologische arsenicumdetector. Vorig jaar wonnen Groningse studenten met een soort sticker die van kleur verandert zodra vlees bederft.

De zeven studenten zijn al sinds afgelopen winter bezig met het project, dat vanuit het Instituut voor Complexe Moleculaire Systemen (ICMS) wordt begeleid. Na maanden van voorbereidingen onder begeleiding van docent dr. Maarten Merkx doken de studenten aan het begin van de zomer het lab in voor tests met de bacterie E. coli.

“Veel bacteriën hebben van nature de neiging om tumoren op te zoeken”, vertelt teamlid Pascal Pieters. “Wij zorgen ervoor dat die bacteriën onder invloed van de lage zuurstofconcentratie in de tumor een eiwit gaan produceren dat fungeert als contrastmiddel. Zo worden de tumoren goed zichtbaar onder de MRI-scanner.” Hiervoor moeten de studenten twee stukjes DNA inbouwen in de bacterie: één stukje dat informatie bevat voor het aanmaken van het contrastmiddel, en één stukje dat er –afhankelijk van de hoeveelheid zuurstof– voor zorgt dat het eerstgenoemde stukje wordt geactiveerd.

Dat de bacteriën daadwerkelijk voldoende contrastmiddel kunnen aanmaken, werd al duidelijk uit metingen die het team op de High Tech Campus mocht uitvoeren bij de TU/e-groep Biomedical NMR. Momenteel proberen de studenten aan te tonen dat de bacteriën op de juiste manier reageren op een zuurstofarme omgeving. Of het ook in het menselijk lichaam gaat werken, blijft echter de vraag. Maar ook een concept dat niet werkt kan hoge ogen gooien, zegt Nick van der Zon van het iGEM-team: “De sticker van de Groningers werkte alleen bij kamertemperatuur. Daar heb je dus weinig aan in de koeling. En toch hebben ze vorig jaar gewonnen.”