- Onderzoek
- 14/05/2013
“Technologie is óók een maatschappelijk probleem oplossen”
Technologie heeft een enorme impact op het menselijk denken en handelen. Het is daarom vreemd dat er binnen de psychologie relatief weinig aandacht voor is. Dit betoogt prof.dr. Wijnand IJsselsteijn, die dit aandachtstekort wil doorbreken. Hij noemt de TU/e als een van de weinige plekken waar technologie en psychologie wél met elkaar verbonden zijn. In zijn intreerede op 17 mei zal hij zijn visie uitgebreid ventileren.
IJsselsteijn noemt het ene voorbeeld na het andere, om te illustreren hoe technologische veranderingen menselijk gedrag beïnvloeden. En hoe doordrongen van technologie onze wereld is. De voorbeelden zijn tijdloos. Zo haalt hij aan dat de komst van de klok en later het horloge enorme veranderingen met zich meebracht. "Ineens werd tijd enorm belangrijk. Het werd ‘is het al lunchtijd?’ in plaats van ‘heb ik honger?’.”
Actuelere voorbeelden: “Ik voorzie dat Google Glass behoorlijk wat effect zal hebben. Dat kan positief zijn. Bijvoorbeeld als je vergeetachtig bent en de bril je aan iemands verjaardag herinnert. Maar welke gevolgen heeft het voor hoe we met elkaar omgaan? En de overheid ziet ict als dé oplossing voor ouderen. Maar weten ze ook wat voor effect dat heeft op opa en oma? Worden ze niet steeds eenzamer?”Over de sociale media: “Mensen hebben ik-weet-niet-hoeveel vrienden op Facebook. Maar wie van die zogenaamde vrienden komt je een kopje soep brengen als je ziek bent?”
Hij vervolgt: “En ja, er is wel aandacht voor deze onderwerpen, in bijvoorbeeld de communicatiewetenschap of filosofie. Maar de psychologie houdt weinig rekening met het belang van technologie. En áls de combinatie met technologie er al is, dan gaat het over de manier waarop je technologie kunt inzetten binnen de psychologie. Denk aan technologie om hersenscans mee te maken. Of aan de inzet van virtual reality in de behandeling van angststoornissen.” Enigszins chargerend -zoals hij zelf aangeeft- bestempelt de hoogleraar de studie van de combinatie van psychologie met technologie als ‘Psychologie 2.0’. Tevens de titel van zijn intreerede: Psychology 2.0: Towards a new science of mind and technology. Waarmee hij wil zeggen dat de psychologie zich moet uitbreiden en moet kijken naar de wisselwerking tussen psychologie en technologie. Volgens IJsselsteijn is Eindhoven tamelijk uniek met de integratie van technologie binnen de psychologie. Zowel in Nederland, als ook wereldwijd. “Ik ben blij met onze major Psychology and Technology, waar we met z’n allen hard aan hebben getrokken. Ik vind het belangrijk dat de nieuwe generatie studenten ook nadenkt over de invloed die technieken en technologische veranderingen kunnen hebben op de samenleving. Bovendien, technologie is óók een maatschappelijk probleem oplossen. Of het nu gaat om vergrijzing, energiebesparing of het fileprobleem - je moet wetmatigheden in menselijk denken en gedrag meenemen voor je tot effectieve en werkbare oplossingen kunt komen.”
De studie naar technologische veranderingen binnen de psychologie is een breed onderzoeksterrein. Daarbinnen heeft IJsselsteijn zelf enkele aandachtsgebieden bij Human Technology Interaction bij de faculteit IE&IS. “Ik ben onder meer geïnteresseerd in de methodologie. Het is de kunst om je onderzoek aan de ene kant zo gecontroleerd mogelijk uit te voeren, en daar is een lab meestal het meest geschikt voor. Anderzijds wil je zo dicht mogelijk in de realiteit, dus in het veld, staan. Je wil een reële situatie nabootsen en tegelijkertijd de variabelen kunnen controleren. Hoe pak je dat aan?”
Volgens IJsselsteijn is er nog heel wat werk aan de winkel. Maar hij is ervan overtuigd dat “technologische veranderingen grotendeels bepalend zullen zijn voor de toekomst van de psychologie”.
Wijnand IJsselsteijn spreekt zijn intreerede op 17 mei om 16.00 uit in de Blauwe Zaal van het Auditorium.
Discussie