We verdwaalden in de megalomane metropolen Seoul en Busan, beklommen een vulkaan op het eiland Jeju, overnachtten in een tempel als monniken en snoven als culturele junkies nog veel meer Korea op. Die cultuur was ook precies het interessantste en kwam op allerlei onverwachte plekken terug.

De Koreaanse cultuur opsnuiven is het eenvoudigst door te eten. Ten eerste omdat de Koreaanse keuken allerlei aroma's herbergt die je nasale systeem flink penetreren. Je kunt gerust stellen dat de Koreaanse keuken niet wereldwijd populair is omdat de geur niet altijd appealing is. Zo bestaat de nationale lekkernij 'Kim-chi' uit langdurig gefermenteerde kool met pittige saus en groenten.

Verder zie je de collectivistische cultuur terug tijdens het eten. Het is een echte groepsactiviteit: je deelt al het eten en de drank met iedereen aan tafel. Bovendien zie je hierin ook de Confuciaanse hiërarchie terug: je serveert elkaar drankjes en kunt dit ook opdragen als oudste aan tafel. Je schenkt met 1 of 2 handen, afhankelijk van de onderlinge leeftijd. Als oudste of als baas binnen een bedrijf moet je betalen, maar mag je wel je onderdanen laten lijden. Het is dus geen verrassing als een laveloze, jonge werknemer in pak op een bankje op straat zijn roes ligt uit te slapen.

Overigens is samen eten echt retegezellig: je zit in de lotushouding om een tafel met bakplaat of kookpannetje heen. Dit eten maak je samen klaar en wordt aangevuld door talloze bakjes gevuld met bijgerechten, zoals rijst, ui, knoflook en natuurlijk Kim-chi. Omdat dit samen bakken nog wel eens lastig is met uiteenlopende kruidigheidsvoorkeuren, huilden we wel eens wat af aan tafel, ook letterlijk.

Wat bij het eten minder duidelijk naar voren kwam, is dat Zuid-Koreanen erg gestresst kunnen zijn. Ze hebben het erg druk met werken, studeren en nog meer werken. Ontspanning is binnen hun Confuciaanse normen en waarden niet vanzelfsprekend en ze zijn erg trots op een traditionele, kuise levensstijl met een vrouw achter het fornuis en zeker niet zoenend op straat.

Koreanen zelf typeren hun levensstijl ook wel als ‘palli palli’, wat ‘snel snel’ of ‘opschieten’ betekent. Groepen Koreanen in de metro zullen elkaar dan ook ‘palli palli’ toeschreeuwen, terwijl ze iedereen opzij duwen. Zelfs wij ‘very handsome tall men’ moeten wijken.

De hiërarchie kwam tijdens onze vele bedrijfs- en universiteitsbezoeken ook duidelijk naar voren. Bij gerenommeerde universiteiten als KAIST en UNIST houdt de professor een monoloog en de studenten zullen nooit een vraag stellen. Koreaanse studenten hebben veel feitenkennis, maar kritisch inzicht is hen ietwat vreemd.

Bij bedrijven is het meestal hetzelfde riedeltje: ze laten een promotiefilmpje zien en hebben een rondleiding klaarliggen. Discussies waren wat spaarzamer. Het is uit de bezoeken aan o.a. Samsung en KIST (Korean Institute of Science And Technology) wel duidelijk geworden dat Korea een sterke economie heeft door al het harde werken en veel imitatie van andere landen. Nu komt echt de periode van innovatie en dat vergt creativiteit, iets wat denk ik lastig te realiseren is.

Ik heb dankzij een geweldig enthousiaste studiereiscommissie en wilde Koreanen een toptijd beleefd. Korea is niet per se een toeristische hotspot, maar het leven daar is zeker de moeite waard om in te duiken. Door mijn overnachting in een tempel met nachtelijke gebeden en te dansen met verlegen Koreanen heb ik een toptijd gehad. Dit was een eerste, maar geen laatste keer Azië.