Onderwijsminister Jet Bussemaker wil hogescholen en universiteiten laten experimenteren met een bindend studieadvies (bsa) in het tweede en derde studiejaar. Wie niet genoeg punten haalt, moet vertrekken. Instellingen wilden die mogelijkheid om aan hun prestatieafspraken te kunnen voldoen.

De minister voert meer redenen aan. Volgens haar hebben gemotiveerde studenten last van hun ongeïnteresseerde jaargenoten. “De gemotiveerde student moet de maatstaf worden, ook voor docenten”, zei ze vanochtend op Radio 1. “Het uiteindelijke doel is het verbeteren van onderwijs. We stellen ook hoge eisen aan instellingen.”

Hogescholen en universiteiten mogen zelf bedenken hoe het bsa er uit gaat zien. Net als de prestatieafspraken is het wegsturen van ouderejaars een experiment. Ze mogen ook experimenteren met het eerder wegsturen van eerstejaars. Nu mag dat pas aan het einde van het jaar.

Het Interstedelijk Studentenoverleg is bang voor een ‘verschoolsing’ van het systeem: “Als je als student weet dat je van een opleiding verwijderd kunt worden, onderneem je niet veel naast je studie”, zegt ISO-voorzitter Thijs van Reekum. “Zulke maatregelen hebben grote gevolgen voor het doen van een tweede studie naast de eerste, het beginnen van een bedrijf en bestuurs- en vrijwilligerswerk.”

LSVb-voorzitter Kai Heijneman vindt het plan ondoordacht en visieloos. “Op deze manier creëert de minister een soort snelstudeerfabrieken, waarin studenten geen eigen invulling kunnen geven aan hun studietijd. Ik vind het ook kwalijk dat de uitwerking wordt overgelaten aan onderwijsinstellingen: alles kan. Als straks blijkt dat een aanpak niet werkt, is een grote groep studenten daar de dupe van.”

Universiteitenvereniging VSNU is wel blij met de plannen. “Deze maatregel zal een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van het studierendement.”

Het idee is niet nieuw. Bussemakers voorganger –staatssecretaris Halbe Zijlstra– deed het voorstel in de ‘Strategische agenda hoger onderwijs’, die hij in juni 2011 naar de Kamer stuurde. Zijlstra koppelde een bsa in het tweede of derde studiejaar aan een jaarklassensysteem, waarin studenten net als op de middelbare school pas overgaan naar een nieuw jaar als ze genoeg punten hebben gehaald. Bussemaker laat die keuze aan de instellingen over.