Mocht het kabinet de basisbeurs schrappen, dan zullen er inderdaad iets minder jongeren aan een opleiding beginnen, denkt Jongbloed. Hij is onderzoeker bij het Center for Higher Education Policy Studies (CHEPS) van de Universiteit Twente. “Maar dat effect treedt alleen op de korte termijn op”, zegt hij. “Na een paar jaar herstelt de instroom zich wel weer. Dat zagen we ook in Duitsland en Engeland.”

Jongbloed wil niet te veel waarde hechten aan de berekening van het Centraal Planbureau (CPB), dat een schatting maakte van het aantal jongeren dat afziet van een opleiding als studeren duurder wordt. Het hoger onderwijs zal zo’n zevenduizend studenten minder trekken als de basisbeurs vervangen wordt door een leenstelsel, meldde het CPB aanvankelijk. Na kritiek op de methode is dat getal deze week bijgesteld naar 10.700 studenten.

“Het is een lastige exercitie”, aldus Jongbloed. “Het kunnen er altijd iets meer of minder zijn. Er is ook niet zoveel onderzoek naar gedaan. Het CPB baseert zich op Amerikaans onderzoek, maar de situatie is in Amerika heel anders dan hier in Nederland. Het is een slag in de lucht, maar dat kan niet anders.”

Zelf vermoedt Jongbloed dat er een “zuiverende werking” van het leenstelsel zal uitgaan. “Jongeren zullen hun eigen keuzes kritischer bekijken. Ze zullen beter nadenken over de vraag of ze gaan studeren, en zo ja: wat voor opleiding dan? En blijven ze thuis wonen of niet?”