Onderzoekers aan Nederlandse instellingen slepen dit jaar 51 van de 536 starting grants in de wacht die de ERC heeft toegekend. Dat zijn er vier meer dan vorig jaar, al waren er toen minder beurzen te verdelen. In procenten scoort Nederland nu iets lager: 9,5 procent nu, tegen 9,8 procent in 2011. Alleen het Verenigd Koninkrijk (131), Duitsland (78) en Frankrijk (73) krijgen meer beurzen.

In Nederland is de TU Delft spekkoper met acht beurzen, gevolgd door de Rijksuniversiteit Groningen met zeven toekenningen. Aan de TU/e ontvingen dr. Yves Bellouard van de faculteit Werktuigbouwkunde en dr. Patricia Dankers van de faculteit Biomedische Technologie een beurs.

De Fransman Bellouard, sinds 2005 werkzaam aan de TU/e, ontvangt een beurs van 1,73 miljoen, waarvoor hij de komende vijf jaar drie promovendi gaat aanstellen en een postdoc voor twee jaar. Zijn onderzoek spitst zich toe op het transformeren van materialen, voornamelijk glas, met gebruikmaking van een femtoseconde-laser.

Dit type laser, waarvan Bellouard voor een kwart miljoen een tweede exemplaar gaat aanschaffen, zendt lichtpulsjes uit van enkele honderden femtoseconden (dit is een miljoenste van een miljardste seconde). In deze korte tijdspanne komt het totale vermogen vrij dat in de laser wordt gestopt. Het resultaat is een gigantisch piekvermogen, terwijl het gemiddelde vermogen niet groter is dan dat van een flinke ledlamp. In het focuspunt van de laser is het vermogen zo hoog dat het het glas transformeert. Bellouard wil de dichtheid van het glas verdubbelen, wat het geschikt moet maken voor allerlei nieuwe toepassingen. “Het betekent een nieuwe filosofie met betrekking tot het fabriceren van apparaten”, aldus Bellouard.

Dankers gaat haar beurs van 1,4 miljoen euro gebruiken voor onderzoek naar complexe moleculaire biomaterialen, die niet te onderscheiden moeten zijn van de natuurlijke extracellulaire matrix (structuren die deel uitmaken van biologische weefsels, maar die zich buiten de cellen bevinden). Vier à vijf promovendi zullen zich de komende vijf jaar richten op vier deelprojecten: het kweken van menselijke niercellen op een synthetisch niermembraan; de ontwikkeling van een hydrogel waarin stamcellen kunnen groeien die geschikt zijn bij de aanmaak van hart- of darmweefsel; het maken van slimme ‘bolletjes’ die gericht medicatie afgeven tijdens peritoneaal (het buikvlies betreffende) dialyse, waardoor littekenvorming voorkomen wordt; en het blind screenen van de verschillende bouwstenen uit de andere drie projecten voortkomen, wat moet leiden tot hét ideale materiaal voor een bepaalde toepassing.

Het aandeel vrouwen onder de beurswinnaars steeg dit jaar van 21 naar 24 procent.

De verdeling van de ERC-grants in Nederland