De adviesafdeling van de Raad van State vindt de gang van zaken rondom het invoeren en schrappen van de boete maar een rommeltje. Formeel handelen de hogescholen en universiteiten vanaf 1 november tegen de wet. Ze stoppen met het innen van de boete, terwijl de wet nog niet eens gewijzigd is.

Daarnaast vindt de Raad dat bij zo’n snelle koersverandering goed had moeten worden toegelicht wat de gevolgen voor de oorspronkelijke doelstellingen van de wet zijn. In een reactie geeft Zijlstra aan de kritiek volledig te onderschrijven. 

Het doel van de langstudeermaatregel – het verhogen van het studierendement – komt volgens hem niet in het geding omdat er meerdere maatregelen zijn genomen om dit te bereiken: zoals het verhogen van het aantal contacturen en het voeren van matchinggesprekken met aankomende studenten, in de hoop dat die een betere studiekeuze maken.

De bewindsman heeft het wetsvoorstel inmiddels van een uitgebreide toelichting voorzien en naar de Tweede Kamer gestuurd.