Sinds 2007 geldt voor medicijnonderzoeken publicatieplicht. De plicht werd ingevoerd om te voorkomen dat alleen de positieve medicijnstudies het daglicht halen. Artsen blijven op die manier goed geïnformeerd en kunnen zo een goede keuze maken bij het voorschrijven van medicatie.

Promovendus Jarno Hoekman nam ruim driehonderd recente onderzoeken naar diabetesmedicijnen onder de loep, en zag dat de farmaceutische industrie slechts één op de vier negatieve resultaten in een echt wetenschappelijk tijdschrift publiceert; driekwart daarvan wordt openbaar gemaakt op websites met veel minder bekendheid. Bij positieve resultaten ligt de verhouding juist andersom. Hoekman concludeert daaruit dat de informatie in de wetenschappelijke literatuur over nieuwe therapieën gekleurd blijft. De publicatieplicht wordt op deze manier omzeild.

Hoekman bekeek zowel onderzoeken die publiek zijn gefinancierd als studies die door de industrie zijn betaald. Onderzoekers die door de overheid worden betaald, publiceren vrijwel altijd in wetenschappelijke journals, of de uitkomsten nu positief zijn of niet. De industrie lijkt de publicatieplicht anders in te vullen: een substantieel deel van de resultaten - vooral de negatieve - belandt op eigen websites, die een veel kleiner publiek hebben dan de journals.

Hoekman:  “De industrie volgt de regels op naar de letter - en dat is een verbetering - maar niet naar de geest. De farmaceutische industrie stopt negatieve onderzoeksresultaten weg in een soort digitale la. Wetenschappers zouden zich er meer bewust van moeten zijn dat de organisatie van het publicatiesysteem zich makkelijk leent voor het creëren van verschillen in exposure.”

De resultaten van het werk van Hoekman zijn ook gepubliceerd in het open access journal PLOS One.