Collegevoorzitter Robert-Jan Smits verlaat de TU/e na zes jaar. Donderdag neemt hij afscheid en begint zijn pensioen, al betekent dat niet dat hij stil gaat zitten. “Ik blijf aan het werk voor het Nationaal Groeifonds en ik word voorzitter van de Raad van Toezicht bij Naturalis. Daar heb ik veel zin in.” Verder gaat hij ook country reviews doen voor IJsland en Cyprus. “Ik analyseer het wetenschapsbeleid zoals ik ook jaren voor de Europese Commissie in Brussel heb gedaan.”

Controle loslaten

Smits heeft veel geleerd van zijn tijd aan de TU/e. “Er speelt hier zo veel, je kunt niet alles weten. Ik ontdek nog elke dag nieuwe dingen. Dat was heel anders in Brussel; daar gebeurde niets dat ik niet wist. Ik moest leren de controle hier wat los te laten.”

Zijn tip aan opvolger Koen Janssen, ook een man met veel ervaring in een andere cultuur dan de universiteit, is dan ook om niet te verwachten dat je de baas bent binnen de TU/e. “Als ik in Brussel zei dat we iets zouden gaan doen, was de actie al ingezet voor ik uitgesproken was. Hier denken ze nog lang na, bespreken het onderling en misschien krijg je een terugkoppeling. Ik heb vaak te horen gekregen: ‘Robert-Jan, we zijn hier niet in Brussel’ als ik iets wilde doordrammen. Je moet echt geduld hebben.”

Demonstraties

In zijn tijd als bestuurder is het aantal demonstraties – op het gebied van klimaatproblematiek, de Palestijnse zaak en het demonstratierecht - flink toegenomen. Op de TU/e, maar ook in de maatschappij in het algemeen. “Ik kende dat helemaal niet vanuit mijn tijd in Brussel. En toen ik hier begon was het volgens mij ook bij andere universiteiten nog niet gangbaar. Het is snel best heftig geworden en daar waren we niet op voorbereid. Ik denk dat we er nu wel beter mee omgaan dan in het begin.”

Het bestuur heeft in dat proces mensenrechtenorganisatie Amnesty International uitgenodigd. “Om te leren wat onze rechten zijn en die van de betogers. Dat was interessant. Ik zag ook wel dat sommige demonstranten een punt hadden. Zo was er in het initiële instellingsplan geen expliciete aandacht voor duurzaamheid. Dat heb ik nadien toegevoegd.”

Klokkenluidersprocedure

Een andere lastige kwestie waar Smits tijdens zijn voorzitterschap mee te maken kreeg, was de klokkenluidersprocedure bij de redactie van Cursor. Een onafhankelijke onderzoekscommissie concludeerde dat het CvB de interne regels had geschonden ten aanzien van de persvrijheid van het universiteitsmedium. “We realiseerden ons destijds als bestuur niet goed wat er speelde. Het rapport heeft daarover veel duidelijkheid geboden. We hebben ingezien dat er dingen niet goed zijn gegaan, dat hebben we uiteindelijk erkend en uitgesproken. Het was een heel heftige periode, maar nu zitten we hier voor een afscheidsinterview. Ik vind het heel bijzonder dat mensen in staat zijn hun gevoelens van wrok en onbegrip achter zich te laten en zich kunnen verzoenen. Ik zou het erg vinden als ik weg zou zijn gegaan zonder dat we het hadden bijgelegd."

Op de vraag waar Smits het meest trots op is, hoeft hij niet lang na te denken. “Ik denk hoe ik de TU/e mee op de kaart heb gezet. De zichtbaarheid van onze universiteit is goed: we komen vaak in het nieuws. En ik ben even trots op de inzet van het CvB voor de gemeenschap, zeker in moeilijke tijden als tijdens de coronapandemie.”

“Ik hoop vooral de universiteit mooier achter te laten dan toen ik begon. Niet dat ik de universiteit bij mijn start slecht aantrof, ik wil mijn voorgangers zeker niet tekortdoen. Je bouwt altijd op het werk van een ander voort en zonder hen hadden we geen nieuw sportcentrum of studentenwoontorens gehad. Toch wil je zelf ook weer wat toevoegen.  En Koen zal weer verder bouwen op het werk dat ik heb gedaan.”