Het bier komt door een leiding van een meter of tien naar de tapinstallatie. Eerst door de koelspiraal en dan naar de tap. Koolzuurgas wordt uit een cilinder het fust in geblazen via een manometer om de druk te regelen. Bij Het Walhalla gebruiken ze bij feesten een vrij hoge druk: 2,3 bar. Op rustige dagen staat ie op 1.8, maar dit terzijde. Het bier zoekt door de druk een uitgang en vindt die uiteindelijk -na een reis door een spiraalleiding- bij de tapkraan als de Tapper actief is. Ondertussen krijgt het koolzuurgas dat achterblijft in de cilinder meer ruimte. Gas dat uitzet verliest temperatuur. “We hebben wel eens ijsvorming op de cilinder gezien, zo hard ging het toen.” De spiraal waar het bier door moet zit in een waterbad rondom die koude cilinder.

Stukje thermodynamica

Wat belangrijk is om te weten, is hoeveel tijd nodig is om bier van 25 naar 1 graad te krijgen.
“En nu komt een stukje thermodynamica om de hoek kijken”, waarschuwt Zanderink. “Een vergelijking die de meeste middelbare scholieren toch al kennen. Hij staat in Binas. De energie die je nodig hebt is de massa voor wat je wilt koelen, keer een coëfficiënt die afhankelijk is van wat je wilt koelen, keer het verschil in temperatuur.” De gegevens zijn in ons voorbeeld: vijftig kilo, bier, 24 graden. De uitkomst van de equatie is hoeveel joule je nodig hebt.

“Maar die energie staat vast, dat is het vermogen van de koelbak die we lenen bij de brouwer en die is 1 kW. Dat is 1000 joule per seconde. We kunnen uitrekenen hoeveel tijd het kost om met 1 kW een fust genoeg te koelen. Zien we dat het trager gaat dan we willen, zeg langer dan acht minuten, dan zetten we een tweede koelspiraal uit de mobiele bar erachter.”

Een van de WaCo-leden (leden van de Het Walhallacommissie) heeft met Matlab eenscriptje gemaakt om iedere situatie te kunnen berekenen, maar bierviltjes volstaan ook.

50 liter in 8 minuten

“Vorig jaar in de Intro heb ik om half vijf, toen er alcohol mocht worden geschonken, de handel geopend. Rechts stond een lange rij dorstige studenten, vanaf links kreeg ik bekers aangereikt en de druk hadden we een beetje verhoogd. In acht minuten was het grote fust leeg getapt. En alle pilsjes waren koel.”

Spiraalkoeling wordt door meer (studenten)kroegen gebruikt. Het alternatief is een koud fust dat recht onder de tap staat. Een voordeel boven spiraalkoeling is dat er dan minder tapverlies is. “Onze spiraal heeft een vulling van anderhalve liter bier. Als je klaar bent met tappen en de koeling stopt, kun je dat de volgende dag weggooien.” Of je gebruikt het voor de laatste ronde… Het is toch jammer om spiraalkoeling te gebruiken bij fusten die niet in één shift leeggaan.

Speciaalbieren zitten in fusten van twintig liter, en die staan in Het Walhalla in de koeling van vijf of zes graden, recht onder de tap. Hertog Jan pils  wordt getapt uit vijftigliterfusten en krijgt spiraalkoeling. In april is met de brouwer een contract voor vijf jaar afgesloten om Hertog Jan te schenken, voor wie het weten wil.

Tap auto

Thor staat bekend om z’n tapauto. Een sedan wordt omgebouwd door de Electrical Engineeringstudenten in de TACo (tapautocommissie) tot mobiele bar op wielen. Sommigen noemen het een rijdend delict. “Maar telkens apk gekeurd.”

Op het deksel van de kofferbak worden dan twee opvallende tapkranen bevestigd. Een is voor water of ranja, een ander voor pils. De fusten staan op de achterbank, naast de spiraalkoeling en de koolzuurgasfles met manometer. In de huidige Volkswagen Passat passen zes fusten, mits het reservewiel thuisblijft. “Als we op de weg rijden, moeten de taps eraf van de overheid.”

In de jaren tachtig had Thor al zijn eerste tapauto. Zodra zo’n oud barrel het niet meer volhoudt, gaat Thor op zoek naar een nieuwe occasion sedan. Zanderink hoopt dat deze verenigingsauto vijf jaar meegaat. "Het is steeds moeilijker een betaalbare oude sedan te kopen. De vorige was een Audi voor 500 euro, maar die ging maar twee jaar mee. Nu is er iets meer geïnvesteerd. Bij een autosloop ergens is een extra kofferbakklep gescoord, zodat we ze met of zonder taps en al kunnen verwisselen. Efkes schoonmaken en je hebt een verenigingsauto.”