Om in aanmerking te komen voor een werkvisum na een zoekjaar moet je een baan vinden waar jouw kennis essentieel is (een baan die dus niet zomaar door een Nederlander kan worden ingevuld) en waarbij jou een minimaal salaris van 2631 euro bruto wordt betaald (verlaagde kennismigranten salariscriterium voor zoekjaar 2023, red.). “Dat laatste is vaak de uitdaging: veel werkgevers zijn niet bereid dat te betalen voor een net afgestudeerde, zeker niet voor iemand met een achtergrond in Industrial Design.”

Gunatilleke kan het weten. Met ‘alleen’ een bachelor was het zoeken naar een baan sowieso een uitdaging: “Ik ben daardoor vaak afgewezen. Men wil liever mensen die zowel een bachelor als een master hebben. Daarnaast zijn ID-studenten uit Delft meer gewild dan die uit Eindhoven. Veel werkgevers willen harde technische skills. Die zijn bij ID’ers minder vanzelfsprekend dan bij studenten van bijvoorbeeld werktuigbouwkunde. Ook is er veel meer verschil tussen ID-studenten onderling. Toch heb ik geprobeerd te laten zien wat ik kan en mijn (werk)ervaring goed te presenteren.” Dat leek alleen niet genoeg en het einde van zijn zoekjaar naderde.

Gunatilleke werd op zijn toenmalige stage echt gepusht om gewoon eens na te bellen als hij solliciteerde. “In mijn cultuur is dat wat ongebruikelijk: je gaat ervan uit dat een recruiter zijn job doet. Als ik zelf zou gaan nabellen was ik bang mijn kans op de baan misschien te verpesten. Maar het was het proberen waard en het werkte. Ik mocht koffie komen drinken. Helaas bleek ik door de inkomenseis toch vaak te duur voor een baan zonder harde technische skills, bijvoorbeeld als marketing- of communicatiemedewerker, functies die ook gemakkelijker al door Nederlanders of Europeanen kunnen worden ingevuld. Maar door deze stage heb ik in ieder geval geleerd om mijn mentaliteit wat aan te passen en te geloven dat je zo meer kans maakt om eruit te springen.”

Toen zei zijn oom dat hij eens een vriend van hem moest bezoeken die werkte in Tiel, wie weet kon hij wel helpen. “Die zaterdagmiddag was het moment dat alles zou veranderen”, herinnert Gunatilleke nog levendig. “Tijdens het klaarmaken van de lunch belde die vriend zijn baas om te vragen of die niet toevallig nog iemand nodig had. Zijn reactie? ‘Kom over twintig minuten naar kantoor’. De pasta die opstond werd snel afgezet en we spoedden ons naar het kantoor van het hangtransportbandenbedrijf. Zoiets als Van de Lande, maar dan boven je hoofd”, verduidelijkt Gunatilleke de nichesector nog even.

Tijdens het spontane sollicitatiegesprek legt Gunatilleke uit wat hij kan en de directeur vertelt dat ze nog wel een marketingmedewerker kunnen gebruiken. De ID’er vindt het prima. De salariseis is een pittige voor de functie, maar ook daar wordt een creatieve oplossing voor gevonden: de directeur blijkt een hoop vastgoed te bezitten in de directe omgeving en Gunatilleke zal moeten verhuizen voor zijn nieuwe baan. Als hij nou een kamer huurt van zijn baas, vloeit het geld deels weer terug. Iedereen blij.

Zesjesmentaliteit

“Het is een goede eerste fulltimebaan en ik ben flink gegroeid als persoon”, zo vertelt hij nu ruim twee jaar hierna. “Eind 2021 woonde ik vijf jaar in Nederland en heb ik mijn inburgeringsexamen gedaan. Ik wilde hier met vlag en wimpel voor slagen en dat is gelukt. Geen zesjescultuur voor mij, ik ga altijd voor een tien. Mijn vriendin lachte me uit toen ik met een negen aankwam en daar wat chagrijnig door was, voor haar was dat al een heel goed cijfer. Maar hier zit een klein cultuurverschil, denk ik. Overigens is mijn Nederlands verre van perfect, maar ik vind het belangrijk om een actieve mindset hierin te hebben en hard mijn best te doen om goed te integreren. Vooral de stap van A1 (Europees taalniveau van beginners, red.) naar het benodigde taalniveau om te werken in Nederland is echt pittig. Ik zou willen dat ik al eerder aan de TU/e de taallessen had gevolgd en beter Nederlands had geleerd tijdens mijn studie.”

“Nu ik Nederlander ben zijn er nieuwe deuren geopend. Zo kan ik eindelijk mijn master doen, iets dat ik voorheen niet kon betalen. Als non-EEA student kost dat zo’n 20 duizend euro, nu zo’n 2200 euro. Nogal een verschil. Ik ga mijn master Strategic Product Design in Delft doen. Als ik terugkijk op alles ben ik vooral zo dankbaar voor het bedrijf dat mij een kans gaf. Maar ik heb altijd keihard gewerkt en meer gedaan dan in mijn functiebeschrijving stond en dat zou ik anderen ook willen aanraden. Er zullen ongetwijfeld nog veel studenten op zoek zijn naar een baan. Tegen hen wil ik zeggen: zoek actief vanaf dag één van je zoekvisum, wacht niet en wees proactief in je sollicitaties. Pak die telefoon.”

Tips voor andere internationals

“Ben je nog niet in je zoekjaar, maar wil je na je studie wel hier blijven? Leer vast Nederlands”, zegt Gunatilleke. “Op de TU/e zijn zoveel gratis Nederlandse lessen te volgen. Het helpt je niet alleen makkelijker werk te vinden, maar ook meer aansluiting met Nederlanders te krijgen, iets dat vaak moeilijk wordt gevonden. En volg je een creatieve studie? Zorg dan dat je je vaardigheden helder hebt en je weet hoe je jezelf moet verkopen. Dat is bij ID echt moeilijker dan bij een harde technische studie. Het is gewoon erg belangrijk dat je in jezelf gaat geloven. Alleen als je dat doet, komt ‘jezelf verkopen’ ook geloofwaardig over. Als jij gelooft dat jij het kunt, dan je toekomstige baas ook.”