De enorme toename aan slimme apparaten en razendsnelle ontwikkelingen van het IoT maken dat we anders naar cybersecurity moeten kijken, legt Etalle uit. “We mogen het probleem niet bij de consument alleen neerleggen. Er zijn nu al zo’n twintig miljard slimme apparaten gekoppeld aan het IoT en dat aantal neemt snel toe. Zo’n systeem is zeer complex en dynamisch, we zien nu dat er nog weinig controle is op de ontwikkeling daarvan. Dat heeft consequenties voor veiligheids- en privacy-issues. Met het INTERSECT-project willen we het IoT beheersbaar en veilig houden en daarvoor is een systematische aanpak nodig.”

Hele keten aanpakken

Al enkele jaren is Etalle mede-auteur van de Nationale Security Research Agenda (NSRA), een leidraad voor het nationale onderzoek naar digitale veiligheid. Dat wordt hierin verdeeld in vijf pijlers: ontwerp, verdediging, aanvallen, organisatie en privacy. Door het bijeenkomen voor de NSRA ontstond een nieuwe samenwerking tussen verschillende cybersecurity-experts, met het besef dat het ‘pilaar-denken’ voor het IoT juist geen efficiënte aanpak is.

Etalle: “We moeten de hele keten aanpakken om veiligheid te kunnen waarborgen, en we moeten dat doen op een brede manier; bij ons project zijn zowel technici als ondernemers, criminologen en juristen betrokken. Het begint al bij het productdesign. Een product moet niet alleen vanuit functioneel oogpunt kwalitatief hoogwaardig zijn, maar ook wat betreft de processen rondom veiligheid. Denk aan wat er gebeurt na het faillissement van een producent: zijn apparaten blijven in gebruik en die moeten beveiligd, gemonitord en gepatcht worden. Dat wordt helaas vaak onderschat. We hopen bedrijven bewuster te maken veilige producten op de markt te brengen.”

Dat Nederland naast een sterke maakindustrie ook internationaal gezien veel belangrijke toeleveranciers kent, is voor het project daarom een belangrijk voordeel.

Naast bewustwording van het bedrijfsleven hoopt INTERSECT ook een maatschappelijke verandering teweeg te brengen, aldus Weffers. “Het zou mooi zijn als mensen die nu voor een paar euro een willekeurig apparaat uit een willekeurig land - laat ik het voorzichtig omschrijven - uit het schap pakken, daar ook hun veiligheid in laten meewegen, en dan een andere keuze maken. Gebruik als individu je gezonde verstand. Die ommezwaai vraagt ook vanuit de overheid extra aandacht.”

Met de slogan ‘Even je updates checken, voordat ze je hacken’ trapte het ministerie van Economische Zaken afgelopen week zijn campagne af om slimme apparaten ook daadwerkelijk veilig te houden. Want hoewel het merendeel van de gebruikers weet dat hun apparaten gehackt kunnen worden, voert slechts de helft op tijd een update uit - een van makkelijkste manieren om de beveiliging te vergroten. “Er valt dus nog veel winst te behalen”, concludeert Weffers.

IoT-lab

Steeds meer bedrijven zien het belang van cyberveiligheid, bleek ook bij het opzetten van INTERSECT. Samenwerkende partners uit het bedrijfsleven waren niet moeilijk te vinden. Op de verschillende universiteiten worden 27 promovendi aangetrokken, en ook hogescholen en TNO leveren mankracht die aan het project gaat bijdragen. Gezamenlijk gaan zij de komende acht jaar bouwstenen voor het ontwerp, beveiliging en beheer van IoT-systemen ontwikkelen, met hoogleraar Etalle als wetenschappelijk leider.

Etalle: “We gaan hier een IoT-lab oprichten waar kruisbestuiving moet gaan plaatsvinden. Het benutten van kennis is heel belangrijk. Mede door ons bedrijf voor digitale veiligheid SecurityMatters (mede opgericht door Etalle en in november 2018 voor 113 miljoen euro overgenomen door de Amerikaanse onderneming ForeScout, red.) hebben we daar veel ervaring mee. Doordat ook partijen als Brainport zijn aangesloten, profiteren niet alleen bedrijven die in het consortium zitten van de opgedane kennis, maar wordt het ook verder in de regio uitgerold. En zo hopen we met z’n allen belangrijke stappen te zetten in het structureel en duurzaam veilig maken van het IoT.”