Het publiek, dat op een zomerse meidag naar het MetaForum is gekomen om de robots van Tech United in actie te zien op de fandag (fàndag, uit Lievens Vlaamse mond), gniffelt om zijn grap dat ‘het veel van een Belg vergt om een oranje sjaal om te hebben’. De fan van het eerste uur, die de sjaal met opdruk ‘Tech United wereldkampioen 2012’ sinds 2013 in zijn bezit heeft, gaat na zijn ludieke entree meteen op serieuzere toon verder als hij oprecht geïnteresseerd vragen stelt aan Tech United-teamlid Loy van Beek over de technische aspecten van de zorgrobots die buiten staan opgesteld.

Het laat precies zien waar de passies en kwaliteiten van de aimabele en welbespraakte Belg liggen: grappen maken en over wetenschap communiceren. Scheire heeft ‘altijd wel fascinatie voor wetenschap gehad’. “Mijn pa was ingenieur en als ik een vraag had, gaf hij de wetenschappelijke uitleg. En later op school heb ik heel snel gemerkt dat de bedrading in mijn hoofd juist ligt voor wis- en natuurkunde. Relativiteit en kwantummechanica waren voor mij openbaringen - zoals andere mensen dat kunnen hebben als ze Bach horen. Dat heeft me toen echt van mijn paard gebliksemd.”

Stand-up comedy

De keus om fysica te studeren lag dan ook voor de hand. Hij zou die studie echter niet afmaken, omdat hij al snel succes had met zijn comedygroep Neveneffecten. Stand-up comedy is volgens hem ‘de meest doorgedreven opleiding die je kunt hebben als je public speaker wilt worden’. “Het is een hoogtestage in een publiek leren aanvoelen en vasthouden. Je kunt je nergens achter verschuilen. De regels zijn duidelijk: als er gelachen wordt, is het goed. En als dat niet zo is, dan niet.” Met Neveneffecten trad hij op in theaters en kwam hij later op tv, waarbij hij menig Vlaming en ook Nederlander aan het lachen kreeg. 

De comedy staat inmiddels op een lager pitje, want “ik heb nu een belangrijker en urgenter gevoel bij wetenschap en technologiepopularisering. Het is maatschappelijk gezien belangrijk dat we gigantische voordelen halen uit onze verbeterde technologie. Aan de andere kant vind ik dat we enkele verantwoordelijkheden eens stevig onder de loep moeten nemen. We gaan in de toekomst zoveel kunnen dat we best beginnen nadenken wat we wel en niet willen.”

Volgens de Vlaming heeft Eindhoven ‘veruit het beste mediateam van alle teams’. Gepassioneerd, en naarmate hij langer vertelt wordt het vurig, houdt hij een betoog over de mediakansen die wereldwijd onbenut blijven. “Als je tegen iemand de zin uitspreekt ‘ik ga naar het wereldkampioenschap voetbal voor robots’, halen weinig mensen hun schouders op. Het heeft gigantische appeal en er zit heel veel mogelijkheid in voor sciencecommunicatie naar een breed publiek.”

Robots beschadigen

“Buiten Tech United is niemand bezig met outreach - het is een heel academische aangelegenheid. Tijdens de RoboCup in Brazilië wilde een speler van het nationale team tegen die robots spelen en dat hebben ze toen tegengehouden, ‘want misschien beschadigen die robots’. Dat vind ik onbegrijpelijk! Al moet je een verzekering van tienduizend euro afsluiten - je haalt daar een veelvoud uit aan outreach en onderzoek. Daar ligt een technologie-populariserende goudmijn. De krantenkop ‘Arjen Robben wint van robotvoetbalteam’ laat niemand liggen. Dan sta je overal in de media.”
Die mogelijkheden zijn volgens hem voor het eerst echt benut tijdens de Eindhovense RoboCup. “Daarvoor was het lastig om er meer over online te vinden. Soms kwam er dan een half filmpje drie dagen later. Doodjammer. Maar in Eindhoven kon je online live de finale bekijken van een uitverkochte sporthal met geroep, geschreeuw, spreekkoren - echt de spanning van een voetbalwedstrijd tussen mensen.”
 

Hij geeft toe dat er nog wel iets moet gebeuren om het brede publiek aan te spreken. “De softwarebugs, het wachten tussendoor-dat is soms vervelend. Maar op momenten dat alles werkt zit je écht wel naar iets te kijken. Een RoboCupfinale heeft voor mij absoluut dezelfde spanning als een wedstrijd van België om de wereldbeker.” 

De kans dat een Belgisch universiteitsteam meedoet aan de RoboCup is  volgens de wetenschapscommunicator klein. “Ik ben stikjaloers op de technische universiteiten in Nederland, al ónze universitaire opleidingen zijn enorm theoretisch. De meeste studenten hebben honderd procent van hun aandacht nodig om daar doorheen te komen. Daar kun je geen projectwerk bij nemen, ik vind het een gigantisch gemis.”

Met zijn theatercollege over wetenschap en genetica gaat hij vanaf januari zowel in België als in Nederland op tournee. “Genetica is mijn nieuwe lievelingetje in de wetenschap. Daar zit een grote wauw-factor in; veel mensen vallen van hun stoel als ze horen wat er mogelijk is. Ik maak het interactief, vraag aan het publiek: mag het of niet. We weten zeker dat we binnen enkele jaren ons dna-profiel bij de huisarts hebben. En dan begin ik te vragen en uit te dagen. Mag de politie je dna hebben? Je verzekering? Ik overval mensen daarmee, het is een beetje schudden aan de boom.”

Lieven verleende ook zijn medewerking aan een TU/e-podcast, die binnenkort de lucht ingaat. Zijn interviews met verschillende onderzoekers en studenten aan onze universiteit zijn binnenkort te beluisteren via iTunes en verschillende TU/e-kanalen.

Ideaalbeeld

Uitgebreid vertelt Scheire over zijn plannen voor de wat verdere toekomst, maar ze zijn samen te vatten in één zin: “Het is mijn ideaalbeeld om in Nederland, Vlaanderen en Engeland op podium en tv te verschijnen met wetenschapsprogramma’s.” Maar allereerst naar de RoboCup in Canada, waar hij verslag zal doen vanaf het dak van een congrescentrum. Mét zijn oranje sjaal om.